خانه ناصرالدین میرزا در تهران
بخشی از مطالب:
به جرات می‌توان گفت که خانه تاریخی ناصرالدین میرزا، تنها خانه گنبدی
تاریخی شهر تهران است. این عمارت، یکی از نادرترین بناهای این شهر است،
زیرا در دل تهران مدرن به سبک کویری ساخته شده، به طوری که با نگاه اول،
انسان را به یاد بناهای قدیمی شهرهای کاشان، یزد و اصفهان می‌اندازد.
خانه ناصرالدین میرزا مربوط به دوره قاجار است و در تهران، خیابان
صوراسرافیل، ناصرالدین میرزا، پ ۱۶ واقع شده و این اثر در تاریخ ۳۰ تیر
۱۳۸۴ با شمارهٔ ثبت ۱۲۲۱۴ به‌عنوان یکی از آثار ملی ایران به ثبت رسیده
است.[۱]
این خانه بین ساله‌های ۱۲۸۰ تا ۱۲۸۵ به فرمان ناصرالدین میرزا، فرزند
مظفرالدین شاه در بخش شمالی محدوده ارگ سلطنتی ساخته شد. مساحت آن ۴۵۰۰ متر
بود، که اکنون تنها ۹۰۰ متر از آن باقی‌ست. این خانه چهار صفه، کلاه‌فرنگی
و حوضی زیر گنبد دارد. از نظر معماری، این بنا به معماری کویری تعلق دارد و
طراحی آن با سایر بناهای دوره قاجار متفاوت است. این بنا، بر خلاف رسم
خانه‌های اعیانی آن دوره، حیاط مرکزی و زیر زمین ندارد. دو بخش شاه‌نشین
(درجبهه شمالی) و خدمه‌نشین (در جبهه جنوبی) روبه‌روی هم قرار دارند و هیچ
ساختمانی آنها را به هم وصل نمی‌کند. سقف آن گنبدی‌ست و به تیمچه‌های کاشان
شباهت دارد.
تا دوره پهلوی خانه متعلق به نوادگان ناصرالدین میرزا بود. پس از انقلاب
۱۳۵۷ ایران بدون مالک به حساب آمده و مصادره شد. اکنون صندوق بازنشستگی
متولی این ساختمان است
