علل فرسودگی و تخریب سازه های بتنی
بخشی از مطالب:
فرسودگی سازه های بتنیخرابی سازه های بتنی می تواند برای مالکان آن ها چالش
برانگیز باشد.شناسایی معایب در زمان، برنامه ریزی و استراتژی تعمیر
وبازسازی مسئله مهمی است
علل مختلفی که باعث فرسودگی و تخریب سازه های بتنی می شود همراه با علائم
هشدار دهنده دیگری که کار تعمیرات را الزامی می دارند، در این مطلب مورد
بررسی و تحلیل قرار می گیرند:
.
۱- نفوذ نمکها (INGRESS OF SALTS)
نمکهای ته نشین شده که حاصل تبخیر و یا جریان آبهای دارای املاح می باشند و
همچنین نمکهایی که توسط باد در خلل و فرج و ترکها جمع می شوند، هنگام
کریستالیزه شدن می توانند فشار مخربی به سازه ها وارد کنند که این عمل
علاوه بر تسریع و تشدید زنگ زدگی و خوردگی آرماتورها به واسطه وجود
نمکهاست. تر وخشک شدن متناوب نیز می تواند تمرکز نمکها را شدت بخشد زیرا آب
دارای املاح، پس از تبخیر، املاح خود را به جا می گذارد.
.
۱-۲- اشتباهات طراحی (SPECIFICATION ERRORS)
به کارگیری استانداردهای نامناسب و مشخصات فنی غلط در رابطه با انتخاب
مواد، روشهای اجرایی و عملکرد خود سازه، می تواند به خرابی بتن منجر شود.
به عنوان مثال استفاده از استانداردهای اروپایی و آمریکایی جهت اجرای پروژه
هایی در مناطق خلیج فارس، جایی که آب و هوا و مواد و مصالح ساختمانی و
مهارت افراد متفاوت با همه این عوامل در شمال اروپا و آمریکاست، باعث می
شود تا دوام و پایایی سازه های بتنی در مناطق یاد شده کاهش یافته و در بهره
برداری از سازه نیز با مسائل بسیار جدی مواجه گردیم.
.
۱-۳- اشتباهات اجرایی (CON STRUCTION ERRORS)
کم کاریها، اشتباهات و نقصهایی که به هنگام اجرای پروژه ها رخ می دهد، ممکن
است باعث گردد تا آسیبهایی چون پدیدهء لانه زنبوری، حفره های آب انداختگی،
جداشدگی، ترکهای جمع شدگی، فضاهای خالی اضافی یا بتن آلوده شده، به وجود
آید که همگی آنها به مشکلات جدی می انجامند.
این گونه نقصها و اشکالات را می توان زاییدهء کارآئی، درجهء فشردگی، سیستم
عمل آوری، آب مخلوط آلوده، سنگدانه های آلوده و استفاده غلط از افزودنیها
به صورت فردی و یا گروهی دانست.
.
۱-۴- حملات کلریدی (CHLORIDE ATTACK)
وجود کلرید آزاد در بتن می تواند به لایهء حفاظتی غیر فعالی که در اطراف آرماتورها قرار دارد، آسیب وارد نموده و آن را از بین ببرد.
خوردگی کلریدی آرماتورهایی که درون بتن قرار دارند، یک عمل الکتروشیمیایی
است که بنا به خاصیتش، جهت انجام این فرآیند، غلظت مورد نیاز یون کلرید،
نواحی آندی و کاتدی، وجود الکترولیت و رسیدن اکسیژن به مناطق کاتدی در سل
(CELL)خوردگی را فراهم می کند.
گفته می شود که خوردگی کلریدی وقتی حاصل می شود که مقدار کلرید موجود در
بتن بیش از ۶/۰ کیلوگرم در هر متر مکعب بتن باشد. ولی این مقدار به کیفیت
بتن نیز بستگی دارد.
خوردگی آبله رویی حاصل از کلرید می تواند موضعی و عمیق باشد که این عمل در
صورت وجود یک سطح بسیار کوچک آندی و یک سطح بسیار وسیع کاتدی به وقوع می
پیوندد که خوردگی آن نیز با شدت بسیار صورت می گیرد. از جمله مشخصات
(FEATURES ) خوردگی کلریدی، می توان موارد زیر را نام برد:
(الف) هنگامی که کلرید در مراحل میانی ترکیبات (عمل و عکس العمل) شیمیایی
مورد استفاده قرار گرفته ولی در انتها کلرید مصرف نشده باشد.
(ب) هنگامی که تشکیل همزمان اسید هیدروکلریک، درجه PH مناطق خورده شده را
پایین بیاورد. وجود کلریدها هم می تواند به علت استفاده از افزودنیهای
کلرید باشد و هم می تواند ناشی از نفوذیابی کلرید از هوای اطراف باشد.
فرض بر این است که مقدار نفوذ یونهای کلریدی تابعیت از قانون نفوذ FICK
دارد. ولی علاوه بر انتشار (DIFFUSION) به نفوذ(PENETRATION) کلرید احتمال
دارد به خاطر مکش موئینه (CAPILLARY SUCTION) نیز انجام پذیرد.
.
۱-۵- حملات سولفاتی (SULPHATE ATTACK)
محلول نمکهای سولفاتی از قبیل سولفاتهای سدیم و منیزیم به دو طریق می
توانند بتن را مورد حمله و تخریب قرار دهند. در طریق اول یون سولفات ممکن
است آلومینات سیمان را مورد حمله قرار داده و ضمن ترکیب، نمکهای دوتایی از
قبیل:THAUMASITE و ETTRINGITEتولید نماید که در آب محلول می باشند.
وجود این گونه نمکها در حضور هیدروکسید کلسیم، طبیعت کلوئیدی(COLLOIDAL)
داشته که می تواند منبسط شده و با ازدیاد حجم، تخریب بتن را باعث گردد.
طریق دومی که محلولهای سولفاتی قادر به آسیب رسانی به بتن هستند عبارتست
از: تبدیل هیدروکسید کلسیم به نمکهای محلول در آب مانند گچ (GYPSUM) و
میرابلیت MIRABILITE که باعث تجزیه و نرم شدن سطوح بتن می شود و عمل
LEACHING یا خلل و فرج دار شدن بتن به واسطه یک مایع حلال، به وقوع می
پیوند.
