شهرسازی اصفهان دوره صفوی با آمستردام
بخشی از مطالب:
آنچه در تدوین فضای معماری ایرانی، شکل دادن و مجهز کردن محور اصلی آمد و
شد ها و توقف هاست، در دوران صفویه بار بصری بیشتری دارد. در این دوره
شهرسازی ایران به استقبال قرینه سازی می رود. کاربرد این شگرد در پیشینه
های معماری ایرانی نزدیکی های زیادی دارد که با اندازه هایی که در بلندا
افزایش داده می شوند، معماری های دارای کاربرد اجتماعی دوران صفویه را
همانند وسیله ارتباط جمعی _ از راه بصری را متمایز می کند.
سه نوع بافت در منطقه‌ی استخوان‌بندی اصلی شهر
شهرسازی اصفهان دوره صفوی با آمستردام
1- بافتی که دارای قطعه‌بندی‌های کوچک، ریزدانه، مسقف و با محصوریت بالا (بازار) می‌باشد.
2- بافت درون‌گرا که با فضاهای بسته با بازار مرتبط می‌شوند (مسجد، سرا، کاروانسرا).
3- بافتی که فضای باز احاطه‌کننده‌ی فضای بسته می‌باشد (کوشک).
فضاهای باز مذکور توسط دیواره‌هایی از فضاهای عمومی منفک شده‌اند.
در بافت این محدوده، ابتدا از فضاهای بسته و محصور به داخل فضای نیمه‌باز مشرف به میدان عبور کرده
و سپس با عبور از فضاهای بسته با فضاهای باز اختصاصی هر بنا، ارتباط برقرار می‌شود.
اصفهان، پیش از شاه‌عباس
تا زمان شاه‌عباس، میدان هارون ولایت، قلب شهر اصفهان به شمار می‌رفت. مسجد جامع احداث شده
به سال 73-722/156، به دست فاتحان عرب که در طول قرنها بنای آن گسترش یافت. شهرسازی اصفهان دوره صفوی با آمستردام
در گوشه‌ی شمال غربی میدان قرار داشت. میدان مرکزی اصفهان را در سده‌ی
شانزدهم، بازار، گرمابه، کاروانسرا، کاخ، قهوه‌خانه، مدارس و مساجد در بر
گرفته بود.
تاریخچة شکل‌گیری شالودة شهری اصفهان تا پیش از صفویه
اصفهان یا اسپهان که پیشینة تاریخی آن را به پادشاهان جیان (جابری انصاری
1321)- که قرنها پیش از کیان و پیشدادیان پادشاهی ایران را داشته‌اند-
می‌رسانند
در طول قرون قبل از به قدرت رسیدن صفویه، دوره‌های رشد و افول متعددی را سپری کرده است.
این شهر که عوامل اصلی پیدایش و تکوین شهر، یعنی جهان‌بینی، اقتصاد و اقلیم، موقعیت مناسبی را برای رشد و توسعة آن فراهم آورده بود
در ابتدا، چنان که مورخان می‌گویند در محل قدیمی شهر جی در جنوب شرقی شهر فعلی، رشد و توسعه یافت.
آمستردام و تولد دوبارۀ شهرسازی
برای درک وضعیت شهرسازی بین سال های 1800 و 1850 لندن را به عنوان مثال انتخاب کردیم
و از چگونگی گسترش شهرسازی در این شهر صحبت داشتیم.
مثال دوم ما پاریس بود که وضعیت شهرسازی را بین سال های 1850 و 1870 روشن دارد.
در این بخش از آمستردام صحبت خواهیم داشت تا چگونگی پیشرفت شهرسازی بین 1900 و دهۀ سوم قرن حاضر روشن شود.
اما این نکته را ناگفته نگذاریم که در برخی از شهرهای دیگر – اگر چه در دوره ای کوتاه – پیشرفتی سریع تر به منصۀ بروز رسید؛
فی المثل در فرانکفورت در اواخر دهۀ دوم قرن حاضر و یا در رتردام از برخی جهات فعالیت های ساختمانی رواج بیشتر داشت
