فایل پاورپوینت معماری عصارخانه
فایل پاورپوینت معماری عصارخانه
بخشی از مطالب:
در گذشته به کسی که از دانه های روغنی نظیر خشخاش، کیکج (منداب)، بیدانجیر
(کرچک)، برزک، کافشه و… روغن می گرفته است، عصار و به این شغل عصاری می
گفتند. در قدیم عصاری یکی از مشاغل مهم به شمار می رفته است. به عقیده
باستان شناسان و برحسب قراین و شواهد به دست آمده، تولید روغن از دانه های
گیاهی در ایران از حدود ۷ هزار سال پیش وجود داشته و به صورت ابتدایی و با
ابزارهای ساده تهیه می شده است.
پیدایش عصار خانه ها:
از نیازهای دیرینه ی بشر روشنایی بود تا به واسطه ی آن از دام ظلمت و
تاریکی برهد .با پیشرفت زمان درهر گوشه و کنار راه و رسمی برای مبارزه با
عفریت سیاهی شب ایجاد شد، که استفاده از دانه های روغنی یکی ازاین راه ها
بود.پیش از آنکه شمع اهمیتی بسزا داشت،لیک بیشتر در خانه ی اعیان و رجال
ودرباریان بکار می رفت. خواجه شمس الدین می گوید:
شب تیره چوسرآرم ره پیچ پیچ زلفت
مگر آنکه شمع رویت بر من چراغ دارد
بی تردید عوام ،در شهر و روستا،استفاده از روشنایی دانه های روغنی را برتر
می شمردند و بررسی دقیق آثار باستانی ،گواه این مدعاست که روغن چراغ
بزرگترین عامل موُثر در تأمین روشنایی مورد نیاز مردم بوده است.
عصارخانه در شهرهای قدیم ایران به آسیاب‌های مخصوصی اطلاق می‌شد که از آن
ها برای خرد کردن مواردی چون سنگ و زردچوبه و فلفل و امثال هم استفاده
می‌شد یا مواد نباتی و روغنی، مثل کرچک و غوره و غیره را به داخل آن
می‌ریختند تا روغن یا آب آن ها گرفته شود.
عصارخانه عبارت از محوطه‌ای بود که در وسط آن دو قطعه سنگ گرد بر روی هم
قرار داشت و این دو قطعه سنگ از یک طرف با اهرمی به یک رأس چهارپا، مثل
الاغ یا شتر یا قاطر یا اسب متصل بود. با حرکت کردن حیوان، که به صورت
دورانی صورت می‌گرفت، سنگ روئی آسیاب به حرکت درمی آمد و با گردش این سنگ،
آنچه از موادی که به وسط سنگ مزبور ریخته می‌شد، نرم می‌گردید. در قسمت
بالای سنگ متحرک جایگاهی بود که مواد خردشونده را داخل آن می‌ریختند تا از
داخل سوراخ به زیر سنگ رفته و خُرد گردد.
روغنگر خانه یا عصارخانه ساختمان ویژه‌ای که پیشینیان در آن از دانه‌های
گیاهان روغنی، روغن می‌گرفتند و دارای آسمانه‌ای بلند و دستگاه های
گوناگون، و نیز دارای آسیابی بود که با نیروی چهار پایان می‌گشت. پیچیدگی
سازوکار (مکانیسم) و ساختمان بزرگ آن چشمگیری بود. امروزه تنها چندی تای آن
بر جای مانده است. معماری ، عمران ، شهرساز
